فرش ایرانی

صنعت فرش ایران که در گذشته نماد هنر و فرهنگ این سرزمین بود، اکنون با چالش‌های جدی مواجه است که تهدیدی برای هویت و اقتصاد ملی به شمار می‌روند. دو مسأله اصلی که این صنعت را در معرض خطر قرار داده‌اند، ظهور فرش‌های ربات بافت و فروش فرش‌های تولید شده در هند و پاکستان به نام فرش ایرانی است.

فرش ایرانی که روزگاری با اصالت و شهرت خود در بازارهای جهانی جولان می‌داد، اکنون در برابر بحران‌های اقتصادی و سیاسی به خاک افتاده است. در شرایطی که قاچاق فرش‌های بی‌کیفیت افغانستانی بازار داخلی را پر کرده، صادرات فرش ایرانی به کمتر از ۴۰ میلیون دلار کاهش یافته است.

در سال‌های اخیر سختگیرانه‌تر شدن شرایط تحریم بر علیه ایران بسیاری از صنایع بزرگ و کوچک از جمله صنعت فرش دستبافت را دستخوش تحول کرده است.

در روزگاری سهم فرش دستباف کشورمان از کل صادرات غیرنفتی ۱۷.۵ درصد بود، اما اکنون به کمتر از یک‌درصد رسیده است. هشداری که صدای آن سال‌هاست شنیده می‌شود و گویای سقوط جایگاه این کالای پرب‌های ایرانی در بازار‌های هدف است.

رئیس کمیسیون فرش هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران گفت: ارزش صادرات فرش دستباف ایرانی از بیش از سالانه ۲ میلیارد دلار سال ۱۳۷۳ به سالانه ۴۰ میلیون دلار در زمان حاضر افت کرده است.

وضعیت بحرانی فرش دستباف ایران به دلیل بی‌توجهی مسئولان و نبود حمایت‌های کافی، موجب رکود بازار داخلی و کاهش شدید صادرات این صنعت ارزشمند شده است

فرش دستباف و قدیمی کرمان که صحنه ناب از تاجگذاری نادرشاه بزرگ را نمایش می‌دهد. نادرشاه در ۴۸ سالگی پس از شکست افغان‌ها و اخراج آن‌ها از اصفهان حکومت را در دست گرفت

فرش منحصر‌به‌فرد کردستان با نقش رسمى شیر و خورشید با شمشیری در دست که در زمان پادشاهى محمد شاه قاجار بافته شد/ تاریخ بافت: ۱۲۵۳ هجرى (۱۸۳۷ میلادى)

این قالی ۱۱۶ ساله بختیاری در حراج کریستی به قیمت ۶۱ هزار دلار فروش رفت

در حالی که ۹۰ درصد فرش دستباف ایرانی سر از بازار‌های صادراتی درمی‌آورند، اما به گفته کارشناسان، مسائلی مانند تعهدات ارزی این صنعت سودآور را در معرض نابودی قرار داده است.

با افزایش محدودیت‌های صادراتی فرش ایرانی ، ترکیه توانسته است با استفاده از این فرصت، سهم خود را در بازار‌های جهانی به طور قابل توجهی افزایش دهد.

معاون صنایع عمومی وزیر صمت گفت: با وجود تحریم‌ها، افزایش تولید فرش دست‌باف روند صعودی داشته است.

معاون حقوقی رئیس جمهور در دولت سیزدهم، گفت که متهم‌های مربوط به پرونده فرش‌های سرقتی سعدآباد از نظر دستگاه قضائی مشخص هستند و رسیدگی به این پرونده در حال پیگیری است.

رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق ایران با اشاره به واردات قاچاق و آسان فرش‌های افغانستانی به ایران گفت: در برخی موارد این فرش‌ها به نام فرش ایرانی به فروش می‌رسد که این هم خودش تخلف دیگری است و دلیلش هم مسئله جذابیت فرش‌های افغانستانی بخاطر قیمت پایین است.

موزه فرش ایران در خیابان کارگر شمالی تقاطع دکتر فاطمی یا به عبارتی دیگر در ضلع شمال غربی پارک لاله و در فضایی به وسعت ۱۲٬۰۰۰ متر مربع واقع شده‌است. این موزه در سال ۱۳۴۰ به صورت ناتمام به منظور گالری فرش ساخته شد و به مدت ۱۵ سال به صورت متروکه باقی ماند و سپس در اوایل سال ۱۳۵۵، کار تعمیرات و تغییرات کلی آن آغاز و در نهایت روز ۲۲ بهمن‌ماه سال ۱۳۵۶ رسماً افتتاح گردید. ساختمان موزه ۳٬۴۰۰ متر مربع مساحت دارد و آذین‌های نمای بیرونی آن شبیه دار قالی است. طراح بنای این موزه، عبدالعزیز فرمانفرمائیان است. ساختمان دارای دو تالار است و برای نمایش انواع قالی‌های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبقهٔ همکف این موزه برای نمایش دائمی ۱۵۰ قطعه فرش و طبقهٔ دوم آن برای برگزاری نمایشگاه‌های موردی و فصلی در نظر گرفته شده‌است.

احمد کریمی رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف گفت: ترکیه اکثر رفوگران و تعمیرکاران فرش دستباف ایرانی را جذب و استخدام کرده است. عایدی ترکیه از رفو و تعمیر فرش‌های ایرانی ۱۵۰ میلیون دلار یعنی دو برابر کل صادرات فرش ماست!

در مراسمی که با حضور ۱۹۳ نماینده از کشور‌های مختلف دنیا در ژنو سوییس و با میزبانی سازمان جهانی ثبت مالکیت فکری WIPO برگزار شد، نمایش قالی ایرانی (برند اصفهان مهدی یی) در سبکی کاملا ایرانی، نگاه‌ها را به خود معطوف کرد.

در اقتصاد ترکیه تنها سرمایه گذاری در بازار مسکن برای ایرانی ها جذابیت ندارد و آنطور که فعالان بازار فرش ایران می گویند، بازار فرش ترکیه هم برای طراحان ایرانی جذابیت دارد.

چینی‌ها، فرش دستبافت را با نقش و طرح ایرانی تولید می کنند و با قیمت پایین‌تر آن را به نام فرش ایرانی می‌فروشند. فارغ از سرعت در بافت، کیفیت رنگ و متریال استفاده شده با مدل ایرانی قابل مقایسه نیست، اما بسیار ارزان‌تر از اصل کار ایرانی عرضه می‌شود.

رئیس مرکز ملی فرش در نشست هم اندیشی برنامه‌های توسعه صادرات، گفت: راه اندازی خانه‌های فرش باعث می‌شود فرش دستباف ایرانی با شناسنامه، شفاف و با ارزش افزوده بالا در دنیا ارائه شود.